اسانس چیست؟
این مایع بسیار فرار می باشد، فرار بودن مایع به این معناست که اگر مایع در مجاورت هوا قرار گیرد به راحتی تبخیر می گردد، به همین دلیل به عصاره ها مایع روغنی فرار نیز می گویند. مایع روغنی فرار به عنوان متابولیک ثانویه در گیاهان ساخته می شود و به روش های مختلفی می توان آن ها را از میوه ها و گیاهان استخراج نمود. فروش اسانس یکی از متنوع ترین و پرکاربرد ترین صنعت ها می باشد.
روش های تهیه و تولید
روش های متعددی برای استخراج عطرمایه ها وجود دارند که به بررسی هر یک از آن ها می پردازیم:
تقطیر: بخار تولیده شده در روش تقطیر را از گیاه یا میوه عبور می دهند. این بخار روغن یا عطرمایه داخل گیاه را به صورت تعلیق در می آورد؛ این موضوع نشان دهنده ی این است که روغن گیاه داخل آب حل نمی شود بلکه به صورت قطره از آب خارج می گردد. زمانی که بخار آب سرد می شود به دلیل واکنش میعان به آب تبدیل می شود و روغن رو سطح آب شناور می ماند و قطرات روغن از آب خارج و به شکل روغن خالص در ظرف های شیشه ای نگهداری می گردد.
انفلوراژ: یکی از روش های قدیمی برای تهیه ی عطرمایه روش انفلوراژ است. در این روش برگ گیاهانی مانند گل رز یا یاس روی موم به صورت لایه لایه ریخته می شود و تحت تاثیر گرما روغن گل اشباع می گردد، سپس به کمک یک ماده ی فرار مانند الکل، عطرمایه از موم خارج می شود. در مرحله ی نهایی الکل در دما و فشار پایین تبخیر می گردد و اسانس به صورت یک مایع غلیظ خارج می شود.
استخراج حلال: یک روش بسیار مدرن برای تهیه ی اسانس گل، استخراج حلال صنعتی است که در آن گلبرگ های با یک ماده ی فرار مانند نفت خام مخلوط گشته تا روغن گل کاملا در نفت حل شود. محلول در دما و فشار بسیار پایین قرار گرفته و تبخیر می شود و عصاره غلیظ از آن خارج می شود.
خرید اسانس و انواع آن
در صنعت شیمیایی و صنایع غذایی خرید اسانس به کار رفته برای تهیه و تولید محصولات متفاوت است که در ادامه به بررسی این تفاوت ها می پردازیم.
فروش اسانس صنعتی: اسانس های صنعتی از ترکیبات ویژه ای ساخته شده اند و از نظر ترکیبات شیمیایی با یک دیگر متفاوت هستند. مواد شیمیایی به کار رفته در تولید عطرمایه های صنعتی و طبیعی می تواند انواع ترکیبات آلی، هیدروکربن -ها، استرها، ترپن ها، آلدئیدها،کتون ها، فنل ها و الکل ها را شامل شود. مونوترپن ها، سزکویی پرپن ها و سزکوئی ترپنوئیدها از انواع هیدروکربن ها هستند که در تهیه و تولید اکثر اسانس های صنعتی وجود دارند. عطرمایه های صنعتی به منظور ایجاد بو و رایحه مورد استفاده قرار می گیرند. بزرگ ترین صنعت مصرف کننده ی اسانس صنعتی، شرکت های عطرسازی هستند که به منظور ایجاد رایحه ی ملایم، عطرمایه را با یک ترکیب روغنی مخلوط و در شیشه های مختلف نگهداری می-کنند. البته استفاده از اسانس صنعتی به صنعت عطرسازی محدود نمی گردد و این ماده در تهیه ی محصولات مختلفی از جمله شوینده ها، صابون ها و در برخی موارد در تولید پلاستیک ها نقش مهمی را ایفا می کند. باید توجه داشت که استفاده از عصاره های صنعتی به جای اسانس های خوراکی باعث آسیب دیدن کبد و کلیه ها، و در برخی از موارد باعث ایجاد مسمومیت شدید در افراد می شود.
اسانس طبیعی: مواد تشکیل دهنده ی عطرمایه های طبیعی با یک دیگر با توجه به شرایط و نوع میوه یا گیاه متغیر است. ترکیبات شیمیایی موجود در عصاره ی یک گیاه می تواند با توجه به شرایطی قبیل آب و هوا تغییر کند؛ یعنی ترکیبات شیمیایی عطرمایه به دست آمده از یک گیاه در آب و هوای گرم با عطرمایه همان گیاه در آب و هوای سرد و کوهستانی کاملا متفاوت است. کیفیت عطرمایه ی گیاهان و میوه هایی که در آب و هوای گرم رشد می کنند به مراتب بهتر از گیاهان و میوه هایی است که در آب و هوای سرد بزرگ می شوند، لذا گیاهان و میوه ها در آب و هوای گرم به کمک مواد موثر گیاهی بهتری رشد می-کنند. از جمله عصاره های طبیعی می توان به عطرمایه ی میوه های مختلف مانند سیب، پرتقال، بلوبری اشاره کرد. در ادامه ی مقاله به بررسی کاربرد اسانس ها در صنایع مختلف می پردازیم.
کاربرد فروش اسانس در پزشکی و داروسازی
اسانس از طریق مختلف می تواند وارد بدن شود؛ مثلا با استنشاق از راه بینی، استفاده از کرم های پوستی از راه منافذ روی پوست و با استفاده کردن عطرمایه در غذاهای مختلف از راه دهان می تواند به بدن راه یابد. با ورود عطرمایه به داخل بدن اندورفین و انکفالین از پایانه ی آکسون یاخته های عصبی آزاد می شوند و باعث برقراری آرامش داخل بدن می شوند، همچنین انکفالین می تواند باعث کاهش التهاب و تسکین دردهای بدن گردد، به همین دلیل است که در صنعت پزشکی رایحه درمانی یکی از راه های درمان بسیار پرطرفدار تلقی می شود.
همانطور که در پاراگراف های بالا ذکر شد، اسانس ها حاوی ترکیبات شیمیایی متفاوتی هستند. هر یک از این ترکیبات می-توانند اثرات تاثیر گذاری را روی بدن بگذارند؛ در ادامه به بررسی هر یک از این ترکیبات و خرید اسانس می پرازیم:
ترپن ها: ضد آلرژی، ضد التهاب، خلط آور و ضدعفونی کننده
فنل ها: ضد باکتری، ضد قارچ، ضد ویروس، ضد انگل
کتون ها: نرم کننده و برطرف کننده ی التهاب های روی پوست نظیر جوش و تبخال
استرها: آرامش بخش، ضد التهاب، ضد انگل، مسکن قوی
آلدئیدها: رفع روماتیسم، ضد التهاب، گشاد کننده ی عروق خون رسان بدن، آرامش بخش
اکسیدها: ضد انگل، ضد التهاب، خلط آور، ضدعفونی کننده
الکل ها: ضدعفونی کننده، میکروب کش
علاوه برای مواردی که ذکر شد، در دندانپزشکی برای تسکین درد دندان ها از اسانس میوه های مختلف بهره گرفته می شود.
کاربرد خرید اسانس در صنایع غذایی
همانطور که گفته شده عصاره ها رایحه و بوی دلپذیر و قوی دارند، به همین علت می توانند رایحه ی دلپذیری را به غذا بدهند. علاوه بر عطر و بو، اسانس ها می توانند از فاسد شدن مواد غذایی جلوگیری کنند و باعث ماندگاری مواد غذایی می شوند. عطرمایه های طبیعی در تهیه ی انواع کیک و شیرینی و ژله و آبنبات استفاده می گردند، اسانس پرتقال و اسانس سیب از اسانس های پرطرفداری هستند که دلیل عطر و طعم دلپذیرشان در پخت کیک ها مورد استفاده واقع می گردند.
فروش اسانس در تهیه ی لوازم و محصولات آرایشی و بهداشتی
علاوه بر مواردی که در بالا ذکر شد، شرکت های تولید کننده ی لوازم بهداشتی برای بهبود مزه و عطر و بو بسیاری از محصولات خود از اسانس ها استفاده می کنند. در تهیه ی خمیر دندان مخصوص کودکان از عطرمایه ی میوه های مختلف مانند پرتقال، سیب و توت فرنگی استفاده می شود که علاوه بر القای بو و رایحه ی خوب، مزه و طعم دلنشینی به خمیر دندان می بخشد.
همانطور که ذکر شد این مواد در تولید انواع صابون ها و خوشبو کننده های هوا و بدن مانند عطر و ادکلن مورد استفاده قرار می گیرند.
خواص فیزیکی و شیمیایی عطرمایه
خواص فیزیکی: وزن اسانس ها با درصد اختلاف بسیار کمی معادل یک دیگر است این درصد اختلافات حدودا ۰.۸ الی ۰.۹ درصد می باشد. به طور کلی عصاره ها به دلیل خاصیت روغن مانندی که دارند در آب حل نمی شوند اما با این وجود عطر و رایحه ی خود را به آب منتقل می کنند. قدرت چرخش نوری و ضرایب شکست آن ها در آب از عوامل تشخیص عطرمایه ها می باشد. هنگامی که اسانس ها از میوه یا گیاهان گرفته می شوند کاملا بی رنگ هستند و سپس و به مرور زمان به دلیل اکسیداسیون و رزینی شدن، رنگ آن ها تغییر و تیره رنگ می شود.
خواص شیمیایی: در اکثر اسانس های استخراج شده از گیاهان و میوه ها تعداد زیادی از انواع ترپن ها دیده می شود. ترپن ها از دسته ی مواد طبیعی هستند که ساختمان آن ها از واحد هایی به نام ایزپرون تشکیل گردیده است، این ساختمان ها ممکن است از دو یا چند واحد پنج کربنی تشکیل شده است. اکسیژنه شدن ترپن ها باعث ایجاد دسته ای مواد ترپنی به نام ترپنوئیدها می شود، این ترکیبات اکسیژنه باعث به وجود آمدن رایحه و خواص درمانی متفاوت در عطرمایه ها می شود به همین دلیل می توان بیان داشت که این مواد بر اساس ترکیبات شیمیایی شان طبقه بندی می شوند.
فواید مصرف و خرید اسانس
اثر بخشی به جریان خون: اسانس ها باعث تحریک و بهبود جریان خون داخل بدن می گردند.
اثر ضدعفونی کننده: عطرمایه ها به دلیل حل شدن در چربی و نفوذ به داخل میکروارگانیسم سلول ها، روی متابولیسم سلولی اثر می گذارند و نقش باکتریواستاتیکیشان را در سلول ایفا می کنند.
تحریک کننده ی گرانولاسیون: عطرمایه گیاه بابونه از عوامل تحریک کننده این عامل و باعث بروز خاصیت ضد التهابی در بدن می گردد.
اثر دفع حشرات و حشره کشی: این خاصیت در عطرمایه ی گیاه بابونه و میخک دیده می شود، با استفاده از این مواد در نقاط مختلف خانه می توانید حشرات مزاحم از جمله سوسک ها را دفع و دور کنید.
اثر آنتی اسپاسمودیک: انقباض و گرفتگی ناگهانی عضلات از مواردی است که ممکن است برای همه اتفاق بیفتد. هنگامی که فعالیت های فیزیکی طولانی مانند ورزش انجام می دهیم باید به مصرف آب توجه داشته باشیم و هرگاه احساس تشنگی کردیم آب بنوشیم لذا در صورت کم آبی بدن، عروق خون رسان بدن تنگ می شوند و خون کمتری به اعضای مختلف بدن می رسانند، در نتیجه اندام اکسیژن مورد نیاز خود را نمی تواند فراهم کند. با برهم خوردن تعادل آب و عملکرد الکترولیت ها در بدن، ماهیچه ها دچار گرفتگی و کوفتگی خواهند شد که اغلب با درد همراه است. اسانس نعنا و زیره ی سیاه می توانند در بهبود عملکرد بدن هنگام فعالیت های فیزیکی و رفع اسپاسم عضلانی بسیار موثر و کارآمد باشند.
اثر دیورتیک: دیورتیک ها در داروهای شیمیایی و عصاره های متفاوت وجود دارند که با اثرگذاری روی اندام کلیه باعث افزایش ادرار در بدن فرد می شوند، با افزایش ادرار ترکیبات اضافی بدن مانند اوره از بدن خارج می شود.
مضرات استفاده از عصاره ها
مسمومیت: مصرف بیش از اندازه ی اسانس خوراکی با تاثیر بر اندام های گوارشی باعث تحریک بیش از حد این اندام ها می-شوند و باعث بروز مسمومیت غذایی، اسهال، استفراغ، تب و سرگیجه در بدن فرد خواهند شد.
ایجاد حساسیت به نور: برخی از عطرمایه های خوراکی مانند اسانس لیمو در صورتی که بیش از اندازه ی مجاز مورد استفاده قرار گیرند، باعث ایجاد حساسیت به نور و فتوتوکسیک می شوند، که اغلب با ایجاد التهاب های پوستی و تشکیل تاول همراه است.
دیگر موارد: توصیه می شود کودکان زیر سه سال و نوزادان به هیچ دلیل (استعمال خارجی مانند استفاده از عطر روی پوست و استعمال داخلی مانند استفاده در غذا) از اسانس استفاده نکنند. همچنین در صورت بارداری یا شیردهی ابتدا با پزشک خود مشورت فرمایید.
سوالات متداول فروش اسانس
• چگونه از اسانس نگه داری کنیم؟
عطرمایه ها باید حتما در ظروف شیشه ای نگه داری شوند و باید توجه داشت که در جای مناسب و گرم و دور از دسترس کودکان نگه داری گردد. این ماده را به هیچ عنوان در ظرف های پلاستیکی نگه داری نفرمایید لذا به مرور زمان ممکن است باعث تولید ترکیبات سمی و مسموم کننده شود.
• قدمت استفاده از عطرمایه ها به چند سال می رسد؟
اولین مردمانی که استفاده از عصاره مواد مختلف را در زندگی به کار گرفتند ایرانیان و مصریان بودند، استفاده و تولید عطرمایه های طبیعی از گیاهان از جمله گل رز، از اولین دستاوردهای مسلمانان بود که ابتدا توسط ابن سینا، دانشمند بزرگ ایرانی مورد استفاده قرار گرفت.
•آیا اسانس ها در درمان جوش و آکنه موثرند؟
بله این مواد می توانند مانع فعالیت باکتری های مولد جوش و آکنه روی پوست شوند.
•آیا قبل از مصرف عطرمایه باید آن را تکان داد؟
خیر این کار باعث می شود خاصیت و ماندگاری عصاره به خصوص عطر به مرور زمان از بین برود.
